Chợ Đầm – Không chỉ là chợ, mà là một phần ký ức tập thể

Chợ Đầm là gì? Vì sao gọi là “Đầm”?

Chợ Đầm tọa lạc ngay trung tâm thành phố Nha Trang, được xây dựng vào những năm 1960 trên một khu đầm lớn – nơi trước kia là đầm sen tự nhiên, do đó cái tên “Chợ Đầm” ra đời.

Công trình mang tính biểu tượng này có thiết kế hình tròn khá độc đáo, được ví như một bông hoa sen đang nở, gồm ba tầng, mỗi tầng có chức năng buôn bán khác nhau. Đây từng là khu chợ hiện đại bậc nhất miền Trung trong thập niên 70–80, thu hút thương nhân từ các vùng lân cận như Diên Khánh, Ninh Hòa, Cam Ranh, và cả những tiểu thương người Hoa, người Chăm.

Một không gian sống động hơn là một nơi mua sắm

Nếu bạn đến Chợ Đầm vào buổi sáng sớm, sẽ thấy một không khí vô cùng náo nhiệt – những chiếc xe ba gác chở hàng, tiếng rao của tiểu thương, mùi hương cà phê rang quyện với mùi bánh mì, bánh căn, nước mắm, rau tươi. Không gian ấy không chỉ là thương mại mà là nhịp sống – nơi người ta bắt đầu ngày mới, trò chuyện, mặc cả, kể chuyện đời thường.

Với người Nha Trang, nhất là thế hệ 7x, 8x, Chợ Đầm còn là ký ức của những lần theo mẹ đi chợ Tết, mua bộ đồ mới đầu năm, hay lần đầu tiên tự mua đồ dùng học tập cho năm học mới. Với khách phương xa, đây là nơi mua những món quà đặc sản như mực rim me, cá khô, yến sào, nước mắm truyền thống để mang về làm kỷ niệm.

Tầng tầng lớp lớp ký ức dần thay đổi

Những năm gần đây, Chợ Đầm không còn sầm uất như trước. Sự phát triển của các siêu thị, trung tâm thương mại và cả xu hướng “chợ online” khiến lượng khách thưa dần. Một số khu vực xuống cấp, cần sửa chữa, trong khi quy hoạch đô thị hiện đại khiến người ta phải đặt câu hỏi: “Chợ Đầm có còn chỗ đứng?”

Thực tế, đã có những kế hoạch di dời và tái quy hoạch chợ, gây ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng. Nhiều người tiếc nuối: không chỉ tiếc cho một tòa nhà, mà là tiếc cho cả một ký ức tập thể, một nếp sống đã ăn sâu vào tâm thức người dân nơi đây.

Giá trị không thể thay thế – Bảo tồn hay biến mất?

Chợ Đầm không chỉ là một trung tâm thương mại truyền thống, mà còn là một “bảo tàng sống” của đời sống thị dân Nha Trang. Mỗi gánh hàng, mỗi tiểu thương đều mang trong mình một câu chuyện – về cuộc mưu sinh, về sự gắn bó với thành phố biển thân thương này.

Việc bảo tồn Chợ Đầm không nhất thiết là giữ nguyên tất cả, nhưng nên được thực hiện một cách có chọn lọc, sáng tạo và tôn trọng ký ức cộng đồng. Một số thành phố trên thế giới đã chuyển đổi các khu chợ cũ thành không gian văn hóa, du lịch, ẩm thực đêm – một mô hình có thể học hỏi cho Nha Trang.